بسم الله
1. روش شناسی یعنی شناختن مسیر و شناخت کیفیت طی کردن آن.
2. اجتهاد یعنی روش کشف احکام شرعی از منابع معتبر.
این دو گزاره را که کنار هم بگذاریم متوجه خواهیم شد که برای دستیابی به قلۀ رفیع اجتهاد ما نیازمند کشف مدل استنباط فقیهان برجسته و مقایسه آنها و در انتها، رسیدن به یک مدل و روش استاندارد هستیم.
مدل آموزشی حوزه به صورت کلی از این علم خالی است! یعنی معمولا اساتید و مجتهدان بزرگ به آموزش روش استنباط و اجتهاد خود نمی پردازند، بلکه این شاگرد است که باید در طول سالهای متمادی و حضور فعال و دقت بسیار در نوع تدریس استاد، بفهمد که مثلاً در مرحلۀ بررسی موضوع احکام، استادش چه روشی دارد.
بدیهی است که این مدل آموزش غیر مستقیم، ریزش و تلفات بسیاری دارد، و ما امروزه با این مشکل به وضوح مواجه هستیم.
شاید اگر روزگار قدیم بود، تحویل دادن یکی دو شاگرد برجستۀ مجتهد از هر محفل درسی، می توانست مشکلات و نیازهای کم و محدود آن زمان را برآورده کند ولی امروزه که نیازها، مشکلات و عرصه های نوپدید بسیاری وجود دارد، ما به شدت نیازمند تعداد زیادی از مجتهدان جوان و با انگیزه و مسلط به روش های اجتهادی کارآمد هستیم تا بتوانند این نیازها که نه ملّی بلکه امروزه بین المللی شده اند، برآورده کنند.
خلاصۀ کلام:
به نظر می رسد امروزه ما برای ارتقای سطح کیفی و کمّی مجتهدان و نیز درستیابی سریع به قلۀ اجتهاد ناگزیر از تمرکز بر روی مبحث مهم روش شناسی اجتهاد» هستیم.
گام های اولیه برای رسیدن به این هدف چند تاست:
1. تحقیق و تدوین ابعاد فرایند اجتهاد به صورت کلان : موضوع شناسی، مفهوم شناسی، تعیین باب فقهی مربوطه، دسته بندی منابع، و
2. ترسیم گام های جزئی در هر کلان_فرایند : مثلاً در فقه الحدیث باید گفت: اول روایات مربوطه استخراج شود، سپس خانواده احادیث تشکیل شود، سپس بررسی های اعتباری (سندی یا متنی) انجام شود و.
3. مطالعه بر روی فرایند های اجتهادی فقیهان تراز مانند: شیخ طوسی، علامۀ حلی، صاحب جواهر، شیخ انصاری، آیت الله خوئی، امام خمینی و.
4. تعیین مدل های مختلف فرایند اجتهاد : مانند مدل مکتب نجف، مکتب قم و.
5. برگزاری کلاس های آموزش روش شناسی اجتهادی به طلاب پس از پایۀ 10 و قبل از شروع درس خارج با عنوان دوره تمهیدی خارج»
6. نگارش کتاب ها و مقالات آموزشی و پژوهشی در این زمینه
.
امیدوارم این آرزوها روزی جامۀ عمل بپوشد
یا صاحب امان(عج) ادرکنی
درباره این سایت